Italiaanse muzieksafari: Luigi Tenco

Soms is het juist de allermooiste muziek die je net even vergeet. Tot het moment dat je er bij toeval gelukkig weer op stuit. Vanochtend schoot er een Twitter-bericht voorbij van muziekprofessor Leo Blokhuis die zat te genieten van zijn koffie en van Luigi Tenco. Luigi Tenco is een legende in Italië. Een man met een dramatisch leven en vooral een veel te vroeg einde ervan.

Een talentvolle vriendenkring
Luigi Tenco werd in 1938 geboren in Piemonte, maar woonde vanaf zijn tiende in Ligurië met zijn moeder en oudere broer Valentino. Over zijn vader is weinig bekend, behalve dat hij onder onduidelijke omstandigheden gestorven is. Luigi zou bovendien een buitenechtelijk kind van zijn moeder zijn. De jonge Luigi was gek op jazz en speelde piano, saxofoon, klarinet en gitaar. In zijn schooltijd richtte de jonge Luigi meerdere bandjes op. Veel van zijn vrienden uit zijn bandjes waaronder Enzo Jannacci, Giorgio Gaber, Gino Paoli en Fabrizio d'Andre werden later zeer beroemd en het werk van onder meer de laatste twee zou later de 'Genovese school' worden genoemd.

Succes en tegenslag
Zijn eerste professionele stappen in de muziekwereld maakte Tenco met zijn band I Cavalieri. Voor zichzelf gebruikte Luigi verschillende pseudoniemen zoals Gigi Mai, Gordon Cliff en Dick Ventuno. Zijn eerste plaat onder zijn eigen naam was Quando uit 1961, het jaar erop gevolgd door zijn eerste album Luigi Tenco. Het album werd direct zwaar aangepakt door de strenge censuur, iets dat Tenco nog vaak zou overkomen. Luigi maakte in die tijd ook zijn debuut als acteur, hoewel zijn acteercarriere zich uiteindelijk beperkte tot de film La Cuccagna waarvoor hij ook de de soundtrack maakte. In de film speelde Luigi de rol van een jonge rebel. Een rol waarmee hij dicht bij zichzelf kon blijven.

Ciao amore ciao
Na zijn met tegenzin vervulde militaire dienstplicht verhuisde Luigi in 1966 naar Rome. Daar leerde hij Dalida kennen, de liefde van zijn leven. Dalida was een geboren Italiaanse en een van Frankrijkst meest succesvolle zangeressen onder meer door haar in het Frans gezongen Italiaanse nummers. Dalida haalde Luigi over om het jaar erop samen deel aan het fameuze meerdaagse songfestival van San Remo met het nummer Ciao amore ciao. Het festival zat in die tijd aan het prille begin van een overgangsfase van de traditionelere Italiaanse muziek van de vorige generatie naar de eigentijdse muziek van de jeugd uit einde van de jaren '60. Deelname aan het conservatieve festival was daardoor voor de ideologische Luigi Tenco vooral artistiek moeilijk.

Een dramatische uitschakeling
Nadat Luigi Tenco het nieuws vernam dat zijn nummer was afgevallen voor de volgende ronde van het festival maakte hij op de avond van 27 januari 1967 een einde aan zijn leven. Zijn aanstaande bruid Dalida, ze hadden enkele dagen eerder hun voorgenomen huwelijk aangekondigd, vond zijn levenloze lichaam in zijn hotelkamer met een briefje. Hierin zou hij hebben aangegeven zijn dramatische besluit te hebben genomen als statement tegen de jury en het publiek. Ondanks veel weerstand ging het festival gewoon door en was de eindoverwinning voor een symbool van de oude generatie, Claudio Villa.

Moord of zelfmoord?
Of het om een zelfmoord dan wel om moord ging is lang stof tot speculatie geweest. Tenco zou zichzelf door het hoofd hebben geschoten, maar de kogelinslag zat aan de linkerkant van zijn hoofd terwijl hij rechtshandig was. Ook bleek er geen autopsie verricht te zijn en had de Italiaanse jusitie verzuimt het handschrift van het gevonden briefje te vergelijken en verifieren. Aanhoudende speculatie leidde er pas in 2006 toe dat Luigi Tenco's lichaamresten werden opgegraven voor nieuw onderzoek. Hieruit is komen vast te staan dat de wond die eerder werd gezien als de kogelinslag, juist de plek was waar de kogel het hoofd verliet en dat zelfmoord de trieste waarheid bleek te zijn. Dalida heeft dat nieuws niet meer kunnen meemaken. Twintig jaar na Luigi, pleegde zij in 1987 eveneens zelfmoord.

Synoniem voor talent
Luigi Tenco stierf veel te jong en had nog veel mooie Italiaanse muziek kunnen voortbrengen. Zijn naam is nu veelal verbonden aan zijn dramatische levensverhaal, maar vergeet vooral zijn muzikale erfenis niet. Als eerbetoon wordt vanaf 1974 jaarlijks de Luigi Tenco-award uitgereikt op het San Remo festival, een soort oeuvreprijs voor de beste (internationale) singer/songwriter, cantautore. Winnaars waren onder meer Nick Cave, Tom Waits en Joni Mitchell. Een prestigieuze prijs die past bij het inmense talent dat Luigi Tenco had.

Ben je nog onbekend met Luigi Tenco's werk? Luister dan bijvoorbeeld eens naar zijn eerste grote succes uit 1962, het prachtige Mi Sono Innamorato Di Te dat decennia later in de Franse film 5x2 van François Ozon werd gebruikt.